สาระน่ารู้เรื่องดวงตา
เรียบเรียงโดย พ.ท.หญิง พรพิมล รักอาชีพ
ดวงตาเป็นอวัยวะที่สำคัญต่อชีวิต ทุกคนต้องการให้ดวงตาอยู่คู่กับเราไปตลอดชีวิต
ฉะนั้นการดูแลรักษาดวงตาจึงมีความสำคัญควรดูแลตั้งแต่วัยเด็กจนถึงวัยสูง อายุดังนี้
วัยแรกเกิด ต้องระวังทารกแรกเกิดจากเชื้อหนองในซึ่งเป็นกามโรคชนิดหนึ่ง ทารกจะได้รับเชื้อโรคขณะคลอด
ผ่านช่องคลอดของมารดาออกมา พออายุ 2 - 3 วัน จะมีตาบวมแดง มีหนองข้นที่ตา ถ้าปล่อยทิ้งไว้ไม่รักษา
ทารกจะตาบอดเพราะเชื้อโรคทำลายตาดำให้เป็นแผลทะลุ โรคนี้สามารถป้องกันได้ โดย ขณะมารดาตั้งครรภ์ควรฝากครรภ์กับแพทย์
ถ้ามีอาการผิดปกติ เช่น ตกขาวมาก ปัสสาวะแสบ ต้องบอกให้แพทย์ทราบเพื่อหาทางรักษา ที่สำคัญคุณพ่อต้องไม่ไปหาโรค
มาให้คุณแม่ โดยทั่วไปเมื่อทารกคลอดใหม่ ๆ แพทย์ พยาบาลจะหยอดตาป้องกันเชื้อโรคหนองในทุกคน สำหรับทารกแรกเกิด
ที่คลอดก่อนกำหนดมากมักพบปัญหาทางด้านสายตาได้บ่อย ก็ควรจะมีการตรวจตา โดยจักษุแพทย์ผู้ชำนาญเป็นประจำ
ตามที่แพทย์แนะนำใน ช่วง 6 เดือน ถึง ขวบปีแรกๆ แม้ว่าการตรวจตาในครั้งแรกจะไม่พบความผิดปกติ
วัยก่อนเรียน เด็กควรได้รับสารอาหารที่ครบถ้วน เพื่อป้องกันปัญหาทางดวงตาที่อาจเกิดจากการขาดอาหารโดยเฉพาะโปรตีน
และ วิตามินเอ ทำให้เด็กตาแห้ง ตาดำด้านไม่เป็นเงา ตาดำเปื่อยเป็นแผลอาจทะลุตาบอดได้สาเหตุการขาดอาหารโปรตีน วิตามินเอ
เนื่องจากการเลี้ยงลูกด้วยนมข้นหวานแทนนมแม่ หรือ เป็นที่ตัวเด็กเอง กินแล้วไม่ดูดซึมเข้าสู่ร่างกาย เช่น ท้องเดิน ท้องเสีย มีไข้
เป็นหัด ทำให้ร่างกายต้องการสารอาหารมากกว่าปกติ นอกจากนี้ เด็กทุกคนควรได้รับอาหารเสริมเมื่ออายุ 6 เดือนด้วย เช่น ไก่ ไข่
เนื้อสัตว์ ตับ ผักสีเขียวฟักทอง มะละกอสุก
อันตรายอีกอย่างในวัยนี้คือการได้รับอุบัติเหตุบริเวณดวงตา เนื่องจากเด็กวัยนี้มักซุกซนอยากรู้อยากเห็น ถ้าขาดผู้ใหญ่ดูแลใกล้ชิด
เด็กไปเล่นของมีคม หรือไปแหย่สัตว์เลี้ยงเช่น นก ไก่ อาจถูกของมีคมทิ่มตา หรืออาจถูกสัตว์เลี้ยงจิกตาได้ การสังเกตพัฒนาการ
ของลูกก็เป็นสิ่งสำคัญ คุณพ่อคุณแม่ต้องดูว่าลูกมีปัญหาเรื่องสายตาและการมองเห็นหรือเปล่า โดยดูจากสัญญาณเตือนเหล่านี้เช่น
ตาเข ตาเหล่/ชอบเอียงศีรษะ ไปด้านใด ด้านหนึ่ง/มีน้ำตาไหลเอ่อ ตลอด หรือมีการติดเชื้อ ของตาบ่อยๆ/มีแก้วตา หรือ เลนส์ตา ขุ่น
ตาแดง หนังตาบวม หรือ ลูกตา ดูใหญ่ผิดปกติ/หนังตาตก ปิดได้ไม่เท่ากัน เป็นต้น ควรพบจักษุแพทย์
วัยเรียน วัยรุ่น ควรระมัดระวังอันตรายที่อาจเกิดต่อดวงตา ที่พบมากคือการที่ตาถูกกระทบกระเทือนจากการเล่น อุบัติเหตุจาก
การทำงาน นอกจากนี้ ในวัยนี้ยังพบเด็กมีสายตามัวจากสายตาสั้นได้บ่อย แม้ว่าสายตาสั้นจะไม่ทำให้ตาบอดได้ แต่ทำความกังวล
ให้กับเด็กและพ่อแม่ การแก้ไขสายตาสั้นคือการสวมแว่นสายตาที่เหมาะสมปัจจุบันได้มีการพิสูจน์แล้ว ว่าสายตาสั้น หรือ สายตายาว
เป็นลักษณะที่กำหนดตายตัวมาแล้วตั้งแต่อยู่ในท้องแม่การใช้สายตาดู หนังสือภายใต้หลอดไฟนีออนการดูโทรทัศน์ ไม่มีส่วนทำให้
สายตาสั้นหรือสายตายาว ช่วงวัยนี้พ่อ แม่ สามารถสังเกตหรือสอบถามลูกถึงอาการผิดปกติได้ เช่น บางครั้งลูกอาจมีอาการปวดศีรษะ
บ่อยๆ/มองเห็นภาพไม่ชัด มองเห็นภาพซ้อน /มีพฤติกรรม เปลี่ยนไป หรือ การเรียนแย่ลง/ชอบหยีตา เขม่นตา หรือเข้าไป ดูใกล้ๆ
( ก้มหน้า อ่านหนังสือ จนชิดโต๊ะ ฯลฯ) หรือไม่สามารถ บอกสี ได้ถูกต้อง แยกของที่มีสีต่างๆได้ไม่ดีนัก (ตาบอดสี) ควรพาลูกไป
พบจักษุแพทย์
วัยกลางคน บุคคลในวัยนี้ สายตาเริ่มเปลี่ยน การมองเห็นที่ระยะใกล้จะไม่ชัดเหมือนเดิม การตรวจสายตามักจะพบสายตายาว
ควรตัดแว่นตาสวมใส่
วัยชรา โรคทางตาหลายอย่างเริ่มเบียดเบียน เช่น ต้อกระจก ตาเสื่อมจากเบาหวาน ต้อหิน ม่านตาอักเสบ ประสาทตาลอก
ศูนย์กลางประสาทตาเสื่อม ฉะนั้นควรให้พบแพทย์ตรวจเช็คสุขภาพของตาทุกปี ถ้าพบความผิดปกติแพทย์จะได้รักษาได้ทันก่อนที่จะ
เสียดวงตาไป
วิธีการถนอมดวงตา
- หลีกเลี่ยงโรคติดต่อที่มีอันตรายต่อตา เช่น โรคหนองใน ตาแดง
- เลี้ยงลูกด้วยนมแม่ และให้อาหารเสริมแก่เด็กตามวัย ควรรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ เช่น เนื้อ นม ไข่ ตับ ผักใบเขียว ผลไม้
- กรณีผงเข้าตา ไม่ควรขยี้ตาเมื่อมีฝุ่นเข้าตา ให้ล้างด้วยน้ำสะอาดหรือน้ำยาล้างตา ตามความเชื่อเกี่ยวกับการนวดบริเวณรอบ
ดวงตานั้น ข้อเท็จจริงไม่จำเป็นต้องกดนวดดวงตา หรือกรอกตาไปมา ถ้ามีอาการเมื่อยตา ตาล้า จากการใช้สายตามาก
ควรพักสายตาโดยการหลับตาชั่วครู่ หรือมองออกไปไกลๆ - ควรสวมแว่นตาทุกครั้งที่ต้องเจอแสงแดด หรือขับขี่รถยนต์ เพื่อป้องกันแสงอัลตราไวโอเล็ต (UV) /ลมและฝุ่นละอองเข้าตา
- สวมแว่นว่ายน้ำ (goggled) ทุกครั้งขณะว่ายน้ำ เพื่อป้องกันน้ำยาคลอรีนและเศษผงเข้าตา
- ต้องใช้คอมพิวเตอร์ในที่แสงสว่างเพียงพอ และนั่งห่างจากจอ 50 -70 เชนติเมตร กะพริบตาบ่อยๆ ปรับแสงหน้าจอและขนาด
ตัวหนังสือให้พอเหมาะ - สำหรับผู้หญิงไม่ใช้เครื่องสำอางปะปนกับผู้อื่น โดยเฉพาะเครื่องสำอางที่ใช้กับดวงตา และไม่ใช้เครื่องสำอางที่หมดอายุ
- ควรสวมแว่นป้องกันการกระแทก (protective eye glass) เมื่อต้องทำงานประกอบอาชีพบางชนิด หรือเล่นกีฬาบางอย่าง
- รับประทานอาหารที่มีคุณค่าอย่างครบถ้วน
- หมั่นรับการตรวจตาเป็นประจำโดยจักษุแพทย์
- สำหรับเด็ก ควรพบจักษุแพทย์อย่างน้อยในช่วงอายุ 3-5 ขวบก่อนเข้าโรงเรียน และหลังจากนั้นเป็นประจำในแต่ละช่วงระดับชั้น
หรือเมื่อมีปัญหาเรื่องมองเห็นไม่ชัดซึ่งอาจเกิดจากปัญหาสายตา
- สำหรับผู้สูงอายุ เกิน 40 ปีขึ้นไป ควรตรวจตาปีละ 1 ครั้ง
- ในกรณีพิเศษที่ต้องได้รับการตรวจตาบ่อยขึ้น ได้แก่ ผู้ที่ป่วยเป็นโรคทางกาย เช่น โรคเบาหวาน หรือมีประวัติโรคตาในครอบครัว
เช่น ต้อหิน มะเร็งจอประสาทตา เป็น
เอกสารอ้างอิง
- การถนอมดวงตา. นายแพทย์ ธีระพงษ์ ทังสุบุตร โรงพยาบาลราชวิถี
- การทะนุถนอมดวงตา. นพ.ประสงค์ พฤกษานานนท์ .คลินิกเด็ก.คอม
- คำแนะนำในการถนอมดวงตา. รศ.พญ.สุดารัตน์ ใหญ่สว่าง หัวหน้าภาควิชาจักษุวิทยา คณะแพทย์ศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
- การดูแลถนอมดวงตา โดย คณะอนุกรรมการสภากาชาดไทย